Trong một thế giới đầy áp lực và nhịp sống nhanh chóng như hiện nay, tình trạng kiệt sức tinh thần, hay còn gọi là “burnout,” đã trở thành một vấn đề xã hội nghiêm trọng, ảnh hưởng đến không chỉ cá nhân mà còn cả tổ chức và cộng đồng. Bất kỳ ai, từ doanh nhân đến nhân viên y tế hay nghệ sĩ, đều có thể trải qua cảm giác này. Trong thập kỷ qua, sự quan tâm đến burnout ngày càng gia tăng; tuy nhiên, vẫn còn thiếu sự đồng thuận về định nghĩa và tiêu chí chẩn đoán cho tình trạng này. Trong bối cảnh đó, nghiên cứu của Maslach và Leiter (2016) về burnout được coi là một trong những công trình được giới chuyên môn công nhận rộng rãi nhất, đóng góp quan trọng vào việc hiểu rõ hơn về hội chứng này và những tác động của nó.
Định nghĩa và Các yếu tố gây ra tình trạng burnout
Burnout được định nghĩa là trạng thái kiệt sức về thể chất, tinh thần và cảm xúc do áp lực công việc kéo dài. Theo Maslach và Leiter (2016), hội chứng này phát triển khi có sự mất cân bằng giữa yêu cầu công việc và khả năng đáp ứng của cá nhân. Một số nguyên nhân chính dẫn đến burnout bao gồm:
- Yêu cầu công việc cao: Áp lực công việc lớn và kỳ vọng không thực tế từ cấp trên hoặc từ chính bản thân có thể dẫn đến sự kiệt sức.
- Thiếu sự công nhận: Khi nhân viên cảm thấy không được công nhận hoặc đánh giá thấp công sức của mình, động lực và sự cống hiến sẽ giảm sút.
- Thiếu sự hỗ trợ: Một môi trường làm việc thiếu sự hỗ trợ từ đồng nghiệp và quản lý dễ dàng dẫn đến burnout.
- Thiếu tự chủ: Nhân viên không có quyền quyết định trong công việc thường cảm thấy bất lực và căng thẳng.
Các dấu hiệu nhận biết
Theo Maslach Burnout Inventory (MBI) – một công cụ đánh giá tình trạng kiệt sức (burnout) phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu và thực hành tâm lý. MBI giúp xác định mức độ kiệt sức của một cá nhân thông qua ba yếu tố chính:
- Cảm giác kiệt sức (Emotional Exhaustion)
Yếu tố này phản ánh mức độ cạn kiệt năng lượng và cảm xúc của một người khi phải đối mặt với công việc hàng ngày. Những câu hỏi liên quan đến cảm giác kiệt sức thường đề cập đến:
- Cảm giác mệt mỏi: Người tham gia có thể cảm thấy mệt mỏi không chỉ về thể chất mà còn cả tinh thần sau những giờ làm việc.
- Thiếu năng lượng: Họ có thể cảm thấy cạn kiệt sức lực, không còn đủ sức để hoàn thành các nhiệm vụ.
- Áp lực từ công việc: Những áp lực liên tục từ công việc có thể dẫn đến cảm giác quá tải và căng thẳng.
- Sự xa lánh (Depersonalization)
Yếu tố này đo lường mức độ cảm thấy xa cách hoặc lạnh nhạt đối với công việc và những người xung quanh. Các câu hỏi trong phần này thường tập trung vào:
- Thiếu sự quan tâm: Người tham gia có thể cảm thấy ít quan tâm đến đồng nghiệp, khách hàng hoặc nhiệm vụ của họ.
- Suy nghĩ tiêu cực: Có thể xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực về công việc hoặc những người liên quan, dẫn đến việc đánh giá thấp giá trị của công việc.
- Vô cảm: Người tham gia có thể cảm thấy mình trở nên vô cảm hoặc lạnh nhạt, dễ dàng mất kiên nhẫn với người khác.
- Giảm hiệu suất cá nhân (Reduced Personal Accomplishment)
Yếu tố này đánh giá cảm giác thành tựu và hiệu suất làm việc của một cá nhân. Những câu hỏi trong phần này thường liên quan đến:
- Cảm giác không thành công: Người tham gia có thể cảm thấy rằng họ không đạt được thành công trong công việc như mong đợi.
- Thiếu hiệu quả: Họ có thể nhận thấy rằng mình không làm việc hiệu quả như trước, dẫn đến sự tự ti.
- Mất động lực: Cảm giác rằng công việc của họ không có ý nghĩa hoặc không đáng giá có thể khiến họ cảm thấy thất vọng.
Tác động của Hội chứng Kiệt sức
Burnout có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:
- Sức khỏe tinh thần: Người mắc hội chứng thường trải qua lo âu, trầm cảm và cảm giác mất niềm tin vào bản thân.
- Năng suất làm việc: Kiệt sức làm giảm năng suất, sáng tạo và hiệu quả công việc.
- Tình trạng nghỉ việc: Burnout có thể dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao, gây gián đoạn trong hoạt động của tổ chức.
- Chi phí kinh tế: Tổ chức phải đối mặt với chi phí cao trong việc tìm kiếm, đào tạo nhân viên mới.
Giải pháp và Phòng ngừa
Để đối phó với hội chứng kiệt sức, cả cá nhân và tổ chức cần thực hiện một số biện pháp cụ thể:
Chiến lược dành cho cá nhân:
- Đánh giá tình trạng cá nhân và tự chăm sóc sức khỏe tinh thần: Cá nhân nên tự đánh giá mức độ kiệt sức của mình thông qua việc sử dụng các công cụ như Maslach Burnout Inventory (MBI) hoặc tìm tới chuyên gia hỗ trợ tâm lý để được đánh giá tình trạng cá nhân.
- Phát triển kỹ năng quản lý thời gian: Người mắc burnout nên học cách quản lý thời gian hiệu quả hơn để giảm bớt áp lực công việc.
- Tăng cường hỗ trợ xã hội: Cần có sự hỗ trợ từ đồng nghiệp và gia đình để giúp cá nhân vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Chiến lược dành cho tổ chức:
- Cải thiện văn hóa làm việc: Tổ chức nên xây dựng một văn hóa làm việc tích cực, nơi mà nhân viên được công nhận và đánh giá cao.
- Tạo môi trường làm việc hỗ trợ: Cung cấp sự hỗ trợ từ đồng nghiệp và quản lý, khuyến khích giao tiếp mở để giải quyết vấn đề kịp thời, khuyến khích sự công nhận, đặt ra các kỳ vọng thực tế và hợp lý, đồng thời cung cấp nguồn lực cần thiết để nhân viên có thể hoàn thành nhiệm vụ.
- Thúc đẩy sự tự chủ: Cho phép nhân viên có quyền quyết định trong công việc để họ cảm thấy có trách nhiệm và chủ động hơn.
- Cung cấp chương trình chăm sóc sức khỏe tâm lý: Tổ chức nên cung cấp các chương trình chăm sóc sức khỏe tinh thần, như tư vấn, đào tạo về quản lý stress, và các hoạt động giải trí.
Hội chứng kiệt sức đang trở thành một thách thức nghiêm trọng trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và năng suất của hàng triệu người. Theo một nghiên cứu của Gallup (2021), khoảng 76% nhân viên đã trải qua cảm giác kiệt sức trong công việc, với 28% mô tả mình đang kiệt sức nghiêm trọng. Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng chỉ ra rằng khoảng 20-30% nhân viên trong các ngành nghề khác nhau, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế và giáo dục, đang phải đối mặt nghiêm trọng với tình trạng này. Để đối phó với vấn đề này, sự hợp tác giữa cá nhân và tổ chức là rất cần thiết để xây dựng một môi trường làm việc lành mạnh và hỗ trợ. Nếu được phát hiện và xử lý kịp thời, burnout có thể được ngăn chặn, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của tổ chức và nâng cao hạnh phúc cá nhân.
My Present Consulting & Coaching
Tài liệu tham khảo:
- Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Burnout: A guide to identifying burnout and pathways to recovery.
- Gallup. (2021). State of the workplace: Global report 2021.
- World Health Organization. (n.d.). Mental health in the workplace.
